حفاظت از ايستگاه های سوخت در برابر فراتاخت (surge)
ايستگاه های سوخت با توجه به ابعادشان و بدليل استقرار اكثر آن ها در فضای باز، در معرض خطر جدی ضربات مستقيم صاعقه و اثرات ناشی از فراتاخت ها (surges) هستند.
اگرچه پمپ بنزين ها به جهت اطمينان از تداوم عمليات آن ها در طول روز وابسته به عملكرد ايمن تجهيزات الكترونيكی چون سيستم های كنترل و نمايش هستند، اما اين سيستم ها به جريان های ضرب های (surge) ناشی از صاعقه و فراتاخت بسيار حساس بوده و حفاظت آن ها امری مهم است.
چگونگی محاسبات ضرايب ريسک، در بخش دوم استاندارد بين المللی حفاظت در برابر صاعقه 2-62305 IEC/EN بيان شده بطوريكه طبق پارامترهای مشخص شده در اين بخش ميتوان ميزان احتمال خطر برای يک سازه را تعيين نمود.
اگر ميزان خطر بالاتر از مقادير قابل قبول مشخص شده در استاندارد باشد، تمهيدات حفاظتی مناسب چون حفاظت خارجی در برابر ضربه مستقيم صاعقه، حفاظت در برابر فراتاخت ها (surges) و همچنين جلوگيری از آتشسوزی ميبايست برای كاهش ميزان خطر، اجرايی شود.
در بخش 2.6.131 از استاندارد 1-IEC60364 ، الزام حفاظت در برابر فراتاخت های ناشی از تداخلات جوی و يا عمليات سوئيچينگ آورده شده است.
تاسيسات خارج از ساختمان ايستگاه سوخت، مانند نمايشگرهای قيمت بنزين، در معرض آسيب ضربه مستقيم صاعقه هستند و بنابراين ميبايست توسط ارسترهای جريان صاعقه كه با شكل موج 350µs/10 تست ميشوند، در ورودی سايت و در تابلوی اصلی سيستم تغذيه، حفاظت شوند.
پمپ های بنزين در زير سقفی فلزی قرار گرفته اند، و بنابراين از ضربات مستقيم صاعقه در امان هستند. بهمين دليل و به خاطر سيستم ارت گسترده و مشبندی شده، ارسترهای حفاظتی فراتاخت (arrester surge) كه با شكل موج 20µs/8 تست ميشوند بر روی تابلوی برق ساختمان سوخت و كابل برق ورودی به پمپ بنزين استفاده ميشوند.
تصوير مقابل مربوط به ايستگاه سوخت است كه مجهز به سيستم حفاظت خارجی صاعقه، شبكه زمين مشبندی، هم پتانسيل سازی حفاظتی و عملياتی و ارسترهاي حفاظتی مورد نياز ميباشد.
در شكل بالا يک سيستم حفاظت خارجی صاعقه مناسب طبق استاندارد IEC62305 اجرا شده و به همراه سيستم هم پتانسل سازی و ارسترهای حفاظتی مورد نياز (مطابق جدول)، نشان داده شده است و معرف الزامات پايه ای جهت حفاظت موثر در برابر صاعقه ميباشد.
لطفا دقت داشته باشيد كه ارسترهای پيشنهادی برای تاسيسات مستقر در محيط های غير EX ميباشند و چنانچه نياز به استفاده از SPDها در مناطق خطر EX باشد، حتما بايد از دارا بودن معيارهای مربوطه در اين خصوص مطمئن شد؛ مانند استفاده از محفظه هايی كه دارای گواهينامه EX هستند و يا استفاده از ارسترهای حفاظتی مخصوص (با گواهی معتبر) تا بدين ترتيب از بروز هرگونه اشتعال و انفجار جلوگيری شود.
همچنين بايد در نظر داشت، شبكه زمين، كليه سازه های فلزی اعم از لوله كشی ها، سايبان های پمپ بنزين و تانك های ايستگاه سوخت بهم همبند شده باشند. مطابق استاندارد 3-62305 IEC پيشنهاد ميگردد سيستم ارتينگ حفاظت در برابر صاعقه دارای مقاومتی كمتر از 10Ω بوده و بطور گسترده سيستم هم پتانسيل اجرا شده باشد .
چنانچه ايستگاه های سوخت مجهز به سيستم حفاظت كاتديک باشند، همبندی با شبكه زمين از طريق اسپارک گپ های EX صورت ميگيرد.